Trong hai ngày diễn ra sinh hoạt chuyên đề này, những cái tên được nhắc đến nhiều để minh chứng cho lực lượng sáng tác trẻ, là Hoàng Khánh Duy, Phát Dương, Phan Duy... Nhưng rồi ai cũng công nhận, danh sách ấy còn quá ít so với thực lực và vị thế của văn học Cần Thơ. Nhà lý luận, phê bình văn học Lê Xuân (Cần Thơ), nhận định: “Với văn học Cần Thơ, các cây bút trẻ còn ít, số lớn tuổi có phần chững lại. Số hội viên khá đông nhưng đa số đã ngoài 50 tuổi. Gần 20 năm nay, tác phẩm văn học của các tác giả Cần Thơ gửi dự thi ở cấp quốc gia chỉ có 4 giải thưởng”.

Nhiều ý kiến bàn về văn trẻ Cần Thơ tại sinh hoạt chuyên đề “Văn học Cần Thơ trong dòng chảy văn học ĐBSCL”. Ảnh: Duy Khôi

Nhà văn Võ Diệu Thanh (An Giang) nêu điển hình những gương mặt trẻ nổi bật của làng văn Cần Thơ và nói về việc người trẻ nhất tâm với văn chương: “Khi người viết nhất tâm với văn chương thì chọn cái áo mặc cũng để coi nó có đem lại cho cuộc sống văn chương ấm áp chút nào không. Kiếm món tiền kia thì cũng coi nó có cho mình cơ hội để thêm vốn sống”. Lời chia sẻ của nữ nhà văn rất hay và cũng đặt ra vấn đề: các cây bút trẻ muốn thành công bằng sự nghiệp sáng tác văn chương trong bối cảnh hiện nay là điều không phải dễ. Rất nhiều thử thách, chông gai trên bước đường văn chương của họ.

Là một trong những hội viên trẻ nhất của Hội Nhà văn Việt Nam hiện nay, nhà văn 9X Lê Quang Trạng (An Giang) nói về văn trẻ Cần Thơ với sự đồng cảm. Anh chỉ ra nhiều thực trạng của vùng đất ĐBSCL hiện nay đang phải đối mặt như biến đổi khí hậu, cạn dần nguồn lợi thủy sản, người trẻ rời quê lên phố mưu sinh... Bao sự đổi thay của quê hương đã đặt ra cho người viết trẻ nhiều suy ngẫm. “Tôi nghĩ rằng, trách nhiệm của một nhà văn, đặc biệt là người viết trẻ, là phải nói lên tiếng nói của thời đại”, nhà văn Lê Quang Trạng khẳng định.

Theo Lê Quang Trạng, người viết trẻ hiện nay đang đứng trước cơ hội cũng là thách thức, là xu hướng mạng xã hội. Thông qua đó, người viết dễ dàng kết nối, học hỏi, giao lưu, không phải mất nhiều thời gian và công sức đi tìm như ngày xưa nữa. Nhưng điều đó đôi khi khiến nhiều người ngại dấn thân, trải nghiệm. Mạng xã hội dễ tạo ra những giá trị ảo, khiến nhiều cây bút trẻ thiếu bản lĩnh bị tác động. Người ta vẫn thường nói “giá trị văn chương không thể đong đếm” nhưng với mạng xã hội, sự “đong đếm” rất rõ ràng từ số lượt thích, chia sẻ, bình luận, lượt xem... Nhưng trong trường hợp này, “chất lượng” có thể không tương đồng với “số lượng”. Những giá trị ảo, những danh vọng trên mạng xã hội ngày càng phổ biến. “Chính vì vậy mà sự cô đơn của những chồi non văn chương mới nhú mầm lên, rất dễ bị mất lửa trước khi bám rễ vào cái nền đất vững chắc, màu mỡ mà những nhà văn đi trước đã dày công vun đắp”, theo Lê Quang Trạng.

Vốn rất quan tâm đến văn trẻ Cần Thơ, nhà văn Lê Quang Trạng đặt thêm vấn đề “mang nền văn chương của xứ sở mình vươn ra xa, giới thiệu đến thế giới bằng tác phẩm của chính mình”. Văn học trẻ Cần Thơ vẫn chưa có nhiều tác giả, tác phẩm “hội nhập quốc tế” về mặt tiếp nhận lẫn đưa tác phẩm xuất ngoại.

Ở khía cạnh phê bình văn học, tác giả Lê Xuân nhận định thêm: Mặt hạn chế của những cây viết trẻ là vốn tri thức, lý luận và thâm nhập thực tiễn chưa nhiều, chưa sâu nên tác phẩm có sức khái quát chiều sâu còn ít. Phần lớn các tác phẩm thơ cũng như truyện còn nặng về tường thuật, miêu tả, kể lể, giãi bày tâm sự đơn thuần. Sự tìm tòi, khám phá để có sự cách tân về ngôn ngữ, thể loại còn yếu. Số tác giả viết tiểu thuyết còn rất ít.

Với vị trí “người trong cuộc”, tác giả trẻ Phan Duy (Cần Thơ) đồng quan điểm với nhận định trên và chia sẻ: Cái tôi được biểu hiện còn mang hơi hướm chủ quan của tác giả. Ngoài ra, anh cũng đặt ra vấn đề về việc hỗ trợ đầu tư còn thấp, hầu như tác giả trẻ đều phải bỏ tiền túi ra in ấn và xuất bản, trừ một vài tác giả được hỗ trợ, cộng tác với nhà xuất bản. Phan Duy đề xuất, cần có những cuộc hội thảo, chuyên đề mang đậm hơi thở văn học, những cuộc trao đổi từ các nhóm, câu lạc bộ văn học, trong và ngoài nhà trường, để khơi lên ngọn lửa đam mê cho người viết trẻ.

xxx

Thực trạng văn trẻ Cần Thơ đã được chỉ ra rất cụ thể nhưng để khẳng định tên tuổi, thương hiệu, suy cho cùng vẫn là sự nỗ lực, vận động của tác giả trẻ. Còn về vấn đề tạo nguồn cho văn trẻ Cần Thơ, nhiều người cho rằng, Hội Nhà văn Cần Thơ và các câu lạc bộ văn chương trong các trường THPT, cao đẳng, đại học chưa kết nối được với nhau, trong khi đây là nguồn lực dồi dào và tiềm năng.