Từ xa xưa, Bình Thủy đã được mệnh danh là “địa linh nhân kiệt” của vùng đất Cần Thơ, với bề dày văn hóa. Quận Bình Thủy hiện có 8 di tích đã được xếp hạng, với 7 di tích cấp quốc gia và 1 di tích cấp thành phố, cùng nhiều loại hình di sản văn hóa phi vật thể. Địa phương đã nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di tích gắn với xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, phát triển du lịch.

Di tích cấp thành phố Căn cứ Vườn Mận (phường Long Tuyền) đã trở thành điểm đến quen thuộc của học sinh, tuổi trẻ trong quận Bình Thủy. Là người nhiều năm gắn bó với di tích này, chị Dương Thị Huỳnh, thuyết minh viên, Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thanh quận Bình Thủy, cho biết: Các em học sinh rất thích thú, hào hứng khi nghe chuyện về Căn cứ Vườn Mận, nhất là được tham quan nhà trưng bày và các hạng mục tại di tích. Nơi đây, địa phương và các ban ngành, đoàn thể cũng thường mời các nhân chứng lịch sử về nói chuyện truyền thống cho thế hệ trẻ, nhất là các ngày lễ, kỷ niệm của đất nước và thành phố. Em Trần Hữu Tình, học sinh Trường THCS Long Tuyền, quận Bình Thủy, chia sẻ: “Sau khi được nghe nhân chứng lịch sử kể chuyện về Căn cứ Vườn Mận năm xưa, em cảm thấy rất tự hào và biết ơn các thế hệ cha ông đã chiến đấu, hy sinh để chúng em có được hòa bình hôm nay. Em thấy chuyến tham quan này thật ý nghĩa”.

Học sinh quận Bình Thủy giao lưu với nhân chứng lịch sử tại Căn cứ Vườn Mận.

Chia sẻ này cũng là mục tiêu cốt lõi của quận Bình Thủy trong việc phát huy giá trị di sản văn hóa thời gian qua, để vun bồi trong mỗi người dân lòng tự hào về truyền thống địa phương. Bên cạnh các di tích, các hoạt động lễ hội truyền thống như Lễ hội Kỳ Yên Đình Bình Thủy (Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia), Lễ giỗ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa... được địa phương duy trì tổ chức chu đáo, đáp ứng được nhu cầu tín ngưỡng của Nhân dân địa phương.

Xây dựng phong trào văn hóa từ con người văn hóa, đó là cách làm “vững nền chắc móng”. Do vậy, công tác tuyên truyền, vận động, đăng ký xây dựng gia đình văn hóa, khu vực văn hóa luôn được quận Bình Thủy rất quan tâm. Từng hộ dân nắm rõ các tiêu chí danh hiệu để thực hiện và vận động người thân, xóm giềng cùng thực hiện. Gia đình ông Nguyễn Văn Nhi, ngụ khu vực 4, phường An Thới, chia sẻ: “Đã là Gia đình văn hóa thì mỗi người trong gia đình phải sống có văn hóa, nghĩa tình. Gia đình là tế bào của xã hội. Nhiều gia đình văn hóa góp lại thành xã hội văn hóa”. Chính cách nghĩ đó đã thúc đẩy vợ chồng ông Nhi có nhiều việc làm đóng góp cho địa phương, lan tỏa lối sống đẹp, vì cộng đồng.

Năm 2022, 8 phường của quận Bình Thủy đã công nhận Phường Văn minh đô thị, 27.958/28.579 hộ gia đình đạt chuẩn Gia đình văn hóa, đạt 97,83%; 46/46 khu vực đạt chuẩn khu vực văn hóa; năm 2023, 100% khu vực và 100% gia đình ở Bình Thủy đồng lòng đăng ký xây dựng danh hiệu văn hóa.

Việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở còn được quận Bình Thủy lồng ghép vào các cuộc vận động, phong trào, gắn với thực hiện các nhiệm vụ, kinh tế, xã hội và chuyên môn, nghiệp vụ. Hội Nông dân, Hội Cựu Chiến binh với các phong trào làm kinh tế giỏi; Hội Liên hiệp Phụ nữ với phong trào “5 không, 3 sạch”, “Nuôi heo đất”, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh với “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”...

“Xây dựng đời sống văn hóa” ở quận Bình Thủy giờ không chỉ là khẩu hiệu mà cụ thể hóa bằng những việc làm cụ thể, thiết thực. Đơn cử như thời gian gần đây, với sự vận động của các ban ngành, đoàn thể, địa phương, Nhân dân Bình Thủy đã hiến đất, hoa màu vật kiến trúc và giám sát 19 công trình nâng cấp đô thị, kè sạt lở, sửa chữa trường lớp; công trình giao thông theo cách Nhà nước và Nhân dân cùng làm. Tổng chiều dài bà con hiến đất, vật kiến trúc, hoa màu gần 6km, diện tích hơn 23.840m2, trị giá hơn 14 tỉ đồng. Hay các hoạt động đoàn kết, tương trợ, vì người nghèo... cũng nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ bà con.

Hệ thống thiết chế văn hóa của quận Bình Thủy cũng được hoàn thiện với Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thanh quận được trang bị các thiết bị, cơ sở vật chất cần thiết như phòng họp, thư viện, âm thanh, ánh sáng, xe thông tin lưu động... Tất cả 8 phường có Trung tâm Văn hóa - Thể thao và tất cả 46 khu vực có Nhà Văn hóa cơ bản đạt chuẩn. Hầu hết các nhà văn hóa, trung tâm văn hóa - thể thao này đều được đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị thiết yếu để tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao và các hoạt động khác của địa phương. Các sân bãi, khu vui chơi giải trí và sân tập thể thao được sử dụng từ sân của nhà văn hóa, trung tâm văn hóa, trường học, công viên hoặc các sân bãi tự nhiên. Qua đó, hệ thống thiết chế văn hóa này đã góp phần phục vụ hiệu quả nhu cầu hưởng thụ đời sống tinh thần của Nhân dân.

Lấy giá trị văn hóa, con người làm nền tảng, quận Bình Thủy đã kiến tạo nên những giá trị nhân văn trong xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở.