“Hò, xự, hò, xang, xừ, xang. Xê, cống, xê, líu, cồng, líu”, lòng bản bài “Long hổ hội” vang lên trên Bến Ninh Kiều. Tiếng Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) Nguyễn Thị Kiều Nga bắt nhịp, sau đó là sự hòa giọng của đông đảo học viên. Học viên nhỏ tuổi có, lớn tuổi có, người chuyên nghiệp có, chưa biết gì về đờn ca tài tử cũng có và còn có cả… khách nước ngoài. Qua sự hướng dẫn của hướng dẫn viên du lịch, nhiều du khách nước ngoài cầm tờ giấy in lòng bản bài ca, họ bập bẹ “hò”, “xự”… nghe rất dễ thương. Dĩ nhiên, trong ít phút như vậy, họ sẽ không thể hiểu hết nét đẹp của di sản đờn ca tài tử và cũng chưa thể ca được câu ca tài tử nào, nhưng điều quan trọng nhất là lớp học đã mang đến cảm nhận về nét đẹp và tình yêu đờn ca tài tử của người Cần Thơ.

Lớp truyền nghề đờn ca tài tử tại cộng đồng ở Bến Ninh Kiều. Ảnh: Duy Khôi

Với du khách trong nước đến với Cần Thơ, nhiều người ngẫu nhiên tham gia lớp học, tạm hoãn hành trình tham quan mấy mươi phút, chăm chú ngồi nghe ca và tập ca. Anh Đỗ Tân Tiến, đến từ thành phố Buôn Ma Thuộc, tỉnh Đắk Lắk, mải mê xướng âm lòng bản, rồi tập lòng bản “Long hổ hội”, “Thu hồ”, “Ngũ điểm bài tạ”… Anh Tiến hào hứng nói: “Tôi đã nghe nhiều về đờn ca tài tử và đây là lần đầu tôi nghe nghệ nhân ca trực tiếp. Thành phố Cần Thơ là trung tâm của ĐBSCL, những hoạt động văn hóa thế này rất cần thiết và bổ ích”.

Những năm qua, phong trào đờn ca tài tử ở thành phố Cần Thơ phát triển rộng khắp từ thành phố đến tận xã, phường, thị trấn, thông qua các buổi sinh hoạt của các câu lạc bộ; các lớp truyền dạy, lớp tập huấn; các cuộc liên hoan, hội thi. Nhờ đó, đờn ca tài tử đã đi vào cuộc sống, gắn kết với hoạt động của gia đình, trường học, cộng đồng dân cư và dịch vụ du lịch. Lớp truyền nghề đờn ca tài tử tại cộng đồng là nỗ lực của ngành Văn hóa thành phố, nhằm tiếp tục duy trì hoạt động phong trào đờn ca tài tử, thực hiện có hiệu quả Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể thành phố Cần Thơ, giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030”.

NNƯT Nguyễn Thị Kiều Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa thành phố, giảng viên chính của lớp, cho biết: Lớp truyền nghề đờn ca tài tử được tổ chức thành 2 lớp. Lớp thứ nhất sẽ diễn ra vào lúc 19 giờ thứ sáu hằng tuần, từ ngày 06-9 đến 08-11-2024 (10 buổi). Lớp thứ 2 diễn ra vào lúc 19 giờ thứ tư và thứ sáu hằng tuần, từ ngày 13-11 đến 13-12-2024 (10 buổi). Tham gia lớp là thành viên các Câu lạc bộ Đờn ca tài tử trên địa bàn thành phố, người mộ điệu đờn ca tài tử và du khách đến tham quan, du lịch tại Cần Thơ.

Theo NNƯT Kiều Nga, quá trình tham gia lớp, học viên sẽ được truyền đạt những kinh nghiệm, kiến thức về loại hình nghệ thuật đờn ca tài tử. Đầu tiên, học viên được nghe giới thiệu khái quát về nghệ thuật đờn ca tài tử, các bài bản tài tử; làm quen với ngũ cung (hò - xự - xang - xê - cống) và tập xướng âm lòng bản, hát một số bài như: “Long hổ hội”, “Thu hồ”, “Ngũ điểm bài tạ”... Sau đó, giảng viên và trợ giảng sẽ thị phạm để học viên thực hành. Cuối mỗi buổi học là phần giao lưu với khán giả. Trong những buổi học đầu, lớp có đến gần 30 học viên đăng ký cùng với số du khách đi theo tiếng đờn, lời ca mà tìm đến. NNƯT Kiều Nga cho biết: “Lớp tổ chức ở không gian mở, chúng tôi cũng có lo ngại về lượng học viên tham gia và sự tập trung của học viên. Nhưng qua một số buổi, lớp học cho thấy hiệu quả của mô hình mới này”.

Rõ ràng, không gian mở, cùng cách truyền nghề mới lạ này đã làm nên sức hút cho lớp học vào mỗi thứ sáu ở Bến Ninh Kiều. Dĩ nhiên, để có thể vững vàng nhịp nhàng, bài bản, có thể ca hay diễn giỏi, học viên cần thêm thời gian đầu tư cho những lớp học chuyên sâu. Điều lớn nhất lớp học làm được là lan truyền vẻ đẹp và tình yêu đờn ca tài tử đến với người dân và du khách. Vẻ đẹp di sản được vươn cao, vang xa qua những buổi cùng ngồi bên nhau ngân nga làn điệu ngũ cung.

Phần giao lưu đờn ca tài tử kết thúc buổi học luôn mang nhiều mang màu sắc, niềm vui. Chú La Trường Xuân, người dân quận Ninh Kiều, đã có mặt từ rất sớm khi lớp học chưa bắt đầu. Và đến phần giao lưu, chú xung phong ca trước, giọng ca hào sảng, đậm chất tài tử: “Tri kỷ tri âm, cùng dạo lên tiếng đờn âm vang, tiếng ca rộn ràng”…