Từ những chương trình lớn…

Năm 2015, Cục Nghệ thuật biểu diễn - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Cần Thơ (VHTTDL) tổ chức chương trình “Sân khấu học đường” cho các em học sinh ở Cần Thơ. Tiếp nối thành công này, năm 2019, Sở VHTTDL tổ chức thực hiện chương trình “Sân khấu học đường” lần thứ hai. 29 học sinh của 8 trường THCS, tiểu học trên địa bàn các quận, huyện: Ninh Kiều, Ô Môn, Bình Thủy, Phong Điền tham gia. Trong thời gian khoảng 1 tháng, các em được học về lịch sử hình thành và phát triển của đờn ca tài tử, sân khấu cải lương, học về xướng âm lòng bản, cách canh nhịp, lấy hơi … đến diễn trích đoạn cải lương. Thành quả của chương trình là các em đã diễn thành công 2 trích đoạn cải lương “Nội tôi” và “Trần Quốc Toản ra quân”. Từ những học sinh chưa biết hoặc biết rất ít về ĐCTT, cải lương, các em đã tự tin đứng trên sân khấu để sắm vai tuồng, để hát hò, xự, xang, xê, cống… Nhưng hơn hết, các em đã được vun bồi và lan tỏa tình yêu âm nhạc truyền thống đất phương Nam.

Cùng góp phần tích cực trong việc vun bồi và lan tỏa tình yêu ấy là Nhà Văn hóa Thiếu nhi quận Ninh Kiều và các nghệ sĩ, nghệ nhân tâm huyết với nghề. Hơn 4 năm qua, lớp dân ca, vọng cổ nhí được mở và duy trì đều đặn tại Nhà Văn hóa Thiếu nhi quận Ninh Kiều, là địa chỉ quen thuộc và uy tín đối với những em thiếu nhi yêu thích nghệ thuật truyền thống. Điều đặc biệt là lớp học này hoàn toàn miễn phí, bất cứ em nào, ở Cần Thơ hay tỉnh khác đều được tiếp nhận. Ban đầu, NSƯT Trúc Linh đứng lớp giảng dạy. Sau này, khi sức khỏe NSƯT Trúc Linh không đảm bảo nên Nghệ nhân ưu tú Ái Hằng thay thế, tiếp tục duy trì lớp học và truyền lửa nghề cho các em. Hiện nay, lớp học duy trì mỗi tuần 2 buổi vào tối thứ năm và Chủ nhật. Các em được học từ bài bản đến nâng cao, từ những điệu lý, dân ca đến các bài vọng cổ, bài bản trong ĐCTT. Em Nguyễn Ngọc Như Phúc, 10 tuổi, ở quận Ninh Kiều, chia sẻ: “Con học ở đây đã được 2 năm, vì con rất yêu thích dân ca, vọng cổ. Lớp học đã giúp con hát hay hơn và càng yêu thích bộ môn này hơn”.

Lớp dân ca, vọng cổ nhí do Nghệ nhân ưu tú Ái Hằng phụ trách tại Nhà Văn hóa Thiếu nhi quận Ninh Kiều

Ngoài học tại lớp, các học trò nhỏ còn được cô Hằng dẫn đi tham gia các chương trình giao lưu văn nghệ để các em dạn dĩ hơn hoặc tham gia các hội thi, liên hoan để cọ xát, học hỏi. “Quả ngọt” vừa gặt hái gần đây chính là em Nguyễn Hạnh Trang đã đoạt giải A – Bảng B tại Liên hoan “Đờn ca tài tử thiếu nhi toàn thành” năm 2023 tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh vừa qua. Ông Võ Anh Tuấn, Giám đốc Nhà Văn hóa Thiếu nhi quận Ninh Kiều, cho biết: “Khi nào còn các nghệ nhân muốn truyền nghề, còn các em nhỏ muốn học hát thì chúng tôi vẫn tiếp tục duy trì lớp học này, để góp phần truyền dạy, lan tỏa bộ môn nghệ thuật truyền thống cho thế hệ trẻ”.

… đến các phong trào ở địa phương

Quách Phú Thành là cái tên không còn xa lạ đối với người yêu nghệ thuật cả nước khi cậu bé trở thành Quán quân của chương trình “Thử tài siêu nhí” mùa đầu tiên và tham gia nhiều chương trình về ĐCTT, ca nhạc trên sóng truyền hình. Nơi ươm mầm đầu tiên cho Phú Thành tỏa sáng tài năng chính là Câu lạc bộ ĐCTT 3 thế hệ phường Long Tuyền, quận Bình Thủy, sau đó là chương trình “Sân khấu học đường” của thành phố Cần Thơ tổ chức. Trong đó, Câu lạc bộ ĐCTT 3 thế hệ phường Long Tuyền, quận Bình Thủy đã có hơn 20 năm hoạt động và có những đóng góp tích cực cho phong trào ở địa phương.

Câu lạc bộ (CLB) gồm nhiều thành viên đủ lứa tuổi, từ thiếu nhi, thanh niên, trung niên đến người cao tuổi, đặc biệt có 2 cụ 95 tuổi vẫn tham gia sinh hoạt thường xuyên; có những gia đình 3 thế hệ cùng tham gia CLB. Người biết chỉ cho người chưa biết, người lớn dạy cho trẻ em… Cứ thế, bao thế hệ ở Long Tuyền đã cùng nhau duy trì và phát huy CLB qua hơn 2 thập kỉ. Hiện nay, CLB có 5 thành viên đang lứa tuổi học sinh tham gia. Trong đó, có em Thảo Linh đạt Huy chương Bạc tại Festival ĐCTT toàn quốc năm 2022. Cũng trong năm 2022, ông Lê Nam, thành viên CLB, được công nhận là Nghệ nhân ưu tú. Trước đây, CLB sinh hoạt định kỳ 1 tháng/ lần, nhưng hiện nay đã tăng lên 2-3 lần/ tuần tại quán cà phê của một thành viên CLB. Không chỉ có các thành viên CLB sinh hoạt mà những ai yêu thích ĐCTT gần xa đều có thể đến tham gia giao lưu, góp vui cùng CLB. Ngoài sinh hoạt định kỳ, các thành viên xuất sắc của CLB còn tham gia nhiều hội thi, liên hoan ĐCTT cấp quận, cấp thành phố và đạt nhiều giải thưởng cao.

Thới An Đông cũng là một địa phương tiêu biểu trong phát triển phong trào ĐCTT của quận Bình Thủy nói riêng và thành phố Cần Thơ nói chung. Cứ mỗi năm một lần, phường tổ chức Liên hoan ĐCTT và tân nhạc, vừa tạo sân chơi cho những người yêu văn nghệ, vừa tìm kiếm, bồi dưỡng những giọng ca triển vọng ở địa phương. Liên hoan năm nay, có sự tham gia của nhiều giọng ca nhí, tạo điều kiện cho các em phát huy tài năng và mang lại sinh khí mới cho chương trình.

Bé Nguyễn Minh Thành, 7 tuổi, thí sinh nhỏ tuổi nhất tham gia Liên hoan ĐCTT và tân nhạc phường Thới An Đông năm 2023

Gây ấn tượng nhất có lẽ là thí sinh Nguyễn Minh Thành vì bé chỉ mới 7 tuổi, nhỏ nhất trong các thí sinh. Trình bày điệu “Vọng Kim Lang”, Minh Thành hát khá rõ lời và đúng nhịp. Tuy có lúc hồi hộp và quên lời nhưng sự cổ vũ, ủng hộ của Ban giám khảo, khán giả giúp bé tự tin hoàn thành phần thi của mình. Minh Thành là con của chị Bùi Thị Diễm Hương, công chức Văn hóa - Xã hội của phường. Phát hiện con trai hứng thú với bộ môn đờn ca tài tử, chị Hương thử dạy con hát các điệu lý, bài bản đơn giản và bé chăm chỉ tập luyện. Qua hơn 2 tháng, bé đã thuộc và hát được nhiều bài, đồng thời, mạnh dạn tham gia Liên hoan để thử sức mình và được trao giải dành cho thí sinh nhỏ tuổi nhất. Ngoài ra, còn có các giọng ca nhí khác như: Lê Thị Yến Oanh, Ngô Hoàng Diễm My, Võ Nguyễn Hoài Mỹ… Mỗi em một thế mạnh đã tự tin khoe giọng và chiếm được cảm tình của Ban Giám khảo cũng như sự cổ vũ nồng nhiệt của khán giả. Theo chị Bùi Thị Diễm Hương, công chức Văn hóa - Xã hội của phường, người phụ trách các phong trào văn hóa, văn nghệ ở địa phương: Sau Liên hoan, các giọng ca triển vọng sẽ được tuyển chọn và bồi dưỡng để đại diện phường tham gia Liên hoan Đờn ca tài tử hoặc các hội thi, hội diễn văn nghệ cấp quận. Các giọng ca nhí được ưu tiên bồi dưỡng và phát huy khả năng của các em, góp phần tạo nên những hạt nhân văn nghệ ở các khu vực, trường học trong tương lai.

Không thể kể hết các CLB, các phong trào, trường học… đã góp phần ươm mầm, vun bồi những giọng ca nhí cho ĐCTT. Chỉ biết rằng, tình yêu nghệ thuật truyền thống của các em được “thắp lửa” và trao truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, giúp “ngọn lửa” tình yêu ĐCTT luôn được tỏa sáng. Đồng thời, kế thừa và phát huy di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) vinh danh vào năm 2014.